Geleneksel Ebeveyn, Dijital Çocuk ve Dijital Oyun

 Z kuşağının içine doğduğu dijital dünya iyi kötü yararlı zararlı birçok içeriği içerisinde barındırıyor. Kısa zamanda fazlaca yol kateden geceden gündüze yeni bir güncelleme ile karşımıza çıkan bu dünya çocukların yaşantısında büyük bir yer kaplıyor. Bilgisayar, telefon, tablet gibi kolay ulaşım ve kullanım olanaklarına sahip bu teknolojiler dijital yerli olan çocukların bu dünyaya girişinde büyük görevi üstleniyorlar. Dijital dünya sınırsız bir içerik havuzu olarak kendisini kullanıcıya bağımlı hale getiriyor.

1.     Dijital Oyunlar Ve Etkileri

 Dijital oyunlar dijital dünyanın temelini oluşturan unsurlar arasında yer alıyor. Çocukların küçük yaşlardan itibaren beceri ve gelişimleri, sosyalleşmeleri için oldukça önemli olan oyun aşaması dijital yaşantı içerisinde farklı anlamlar ve boyutlar kazanmış durumda. Çocukları oyuna teşvik eden uzmanlar ve eğitim sistemi dijital oyunlar konusunda oldukça mesafeli ve tedirgin. Bunun sebebi dijital oyunların yararları göz önünde bulundurulsa bile henüz sınırları çizilmemiş ve öngörülememiş zararlarının olması. Sık sık medyada karşımıza çıkan çocukları intihara sürükleyen oyunlar, çocuklarınızı bu oyunlardan uzak tutun gibi ibareler bu tedirginliği elbette pekiştirir nitelikte.

 Dijital oyunların olumlu ve olumsuz etkilerinin sınırlarını öncelikli olarak aile ve çocuk arasındaki iletişim ve etkileşim belirliyor. Çocuğun dijital dünyada kaybolmaması adına ebeveynleri tarafından sınırları çizilmiş ve denetim altında olması, sürekli olarak oynadığı oyunların takip edilmesi, içeriklerinin kontrol edilmesi, zamanlama sınırının olması sosyal yaşantısının zarar görmemesi ve sosyal düzeninin bozulmaması için önlemlerin alınması olumsuz etkileri azaltırken olumlu etkileri daha ön plana çıkarıyor.

1.1. Olumlu Etkileri

 Dijital oyunların olumlu etkileri olarak sayabileceğimiz maddelerden biri bu oyunların kimi uzmanlara göre çocukların kişisel gelişimlerine katkı sağlıyor olması. Ayrıca dijital oyunlar çocukların motor becerilerinin gelişmesi için de faydalı oluyor. Oyunların yazılımları ve kurulumları gereği oynarken çocuklar aynı zamanda strateji geliştiriyorlar ve hızlı karar verme becerilerini geliştirebiliyorlar. Oyun oynarken hem ekranı takip edip hemde klavye üzerinden oyunu kontrol etmek çocuğun el-göz-zihin koordinasyonunu sağlamasına katkıda bulunuyor. Oyunlar içerisindeki başarı ödülleri, bir üst seviyeye geçmek gibi aşamalar çocuk için bir motivasyon kaynağı olabiliyor ve serbest zaman aracı olarakta kullanılabiliyor. Oyunların genelinin İngilizce olması da çocuğun yabancı dil öğrenimine ve gelişimine katkı sağlıyor.

1.2. Olumsuz Etkileri

 Dijital oyunların olumsuz etkileri öncelikle aile bazlı sebeplerden kaynaklanmaktadır. Teknolojik bakıcı olarak dijital dünyanın sahip çıktığı çocuklar zamanla oyunlara alışarak bağımlılık göstermekte ve hiçbir şekilde denetlenmediği içinde bu dünyanın zararlarına maruz kalmaktadır. Küçük yaştan itibaren çocuklar tarafından oynanan dijital oyunlar çocuklarda birtakım fiziksel ve patolojik rahatsızlıklara yol açabilmektedir. Bu oyunlar çocuklarda dil gelişiminde aksamalara ve gelişim geriliğine sebep olmaktadır. Dijital oyunların kendilerine has bir yazışma dili olduğu için bu durum çocukta kötü dil gelişimine sebep olabilir. Saatlerce oyun başından kalkmayan çocuklar için zaman israfına ve erteleme davranışının yerleşmesine sebep olabilir. Çocuğun gelişim aşamalarına ebeveynlerinden çok dijital oyunların tanıklık etmesi onun duygu kontrollerinde zorluk yaşamasına, kişilik bozukluklarına sebep olabilir. Gününün çoğunu oyun oynayarak geçiren çocuklarda asosyalleşme ve aile içi iletişiminin azalması gibi durumlar gözlenebilir. Özellikle sanal gerçeklik oyunları oynayan çocuklarda sanal ile gerçeklik arasındaki farkı ayırt etmede güçlük görülebilir.

 Oyunlarda ki temel ögenin şiddet üzerinden verilmesi, oyunun her aşamasında şiddet ögelerinin bulunması çocukta saldırgan duygu, düşünce ve davranışların gelişimine sebep olabilir. Çocukların oyun içerisinde fazlaca zaman geçirmesi sosyal hayatını ve okul yaşantısını olumsuz etkileyebilir. Çocuğun zaman kısıtlaması olmaksızın oyun oynaması ders çalışma, kitap okuma ve fiziksel aktivitelere katılma zamanlarının azalmasına neden olarak akademik ve kişisel başarısını olumsuz etkileyebilir. Sürekli oyun oynamak çocukta bağımlılığa, obeziteye, dikkat bozukluğuna sebebiyet verebilir. Ayrıca dijital dünyada çocuklar çevrimiçi tehditlerede açık bir hale gelirler. Dijital oyunların günümüzde en yaygın olumsuz etkisi hatta tehlikesi de budur. Dijital oyunlar üzerinden çocuklar istismar edilebilmektedirler. Bunun hukuki süreci ve dayatmaları mevcut olduğu gibi güvenli internet seçeneği de çocuk istismarı için bir önlem olabilir. Bireylerin sanal kimlikleri ile oynadıkları oyunlarda hiçbir güvenli bilgi bulunmadığı için istismar riskide artmaktadır. Çevrimiçi oyunlarda çocuklar cinsel, sözlü istismara maruz kalabilirler. İnternet siteleri otomatik olarak bu içerikleri önlemeye çalışsada bu maalesef yeterli olmamaktadır. Bundan ötürü daha dikkatli olmak gerekmektedir.

ÖNERİ

 Elbette her dijital oyun zararlı olmadığı gibi her dijital oyun yararlı da değildir. Sınırı olmayan hiçbir şey bireye yarar sağlamaz. Dijital oyunda da çocuğa bir sınır koyulmaması oyun bağımlılığı seviyesine kadar çocuğu götürebilir. Dijital oyunlar zararları sayılarak yok edilemeyeceği ve yok sayılamayacağı gibi yararları sayılarakta zararları göz ardı edilemez. Y kuşağı ve Z kuşağı arasındaki farklar çocukların dijital dünyadaki yeri ve dijital oyunlara karşı tutumlarınıda etkilemektedir. Y kuşağı teknolojiye karşı aşırı temkinli yaklaşmaktadır. Bu dünyanın içine doğan Z kuşağı ise dijital dünyaya karşı böyle bir temkine ihtiyaç duymamaktadır. Bu nedenle çocukları tamamen dijital oyunlardan uzak tutmak onlara kötülük yapmak olacaktır. Dijital oyunları daha iyileştirilmiş şartlarda oynaması çocuk için yararlı hale getirilmiş olması onun becerilerini ve gelişimini olumlu etkileyecektir. Ebeveynler bu konuda ne kadar dikkatli olurlarsa çocuklarını bu dünyaya karşı o kadar iyi hazırlamış ve korumuş olurlar. Dijital oyunları tamamen kötü ilan etmek onu çocuğun dünyasında yok etmeye yetmeyecektir. Aileden sonra çocuğun ikinci ve en önemli sosyalleşme evresi olan okulda çocuk bu oyunlarla daha sık karşılaşacaktır. Bu nedenle çocuğu bu dünyaya öncelikle ebeveynlerinin hazırlaması gerekmektedir.

SONUÇ

Dijital oyunlar günümüz dünyasında göz ardı edilebilecek ve önemsenemeyecek bir konumda değildir. Bunun bir sektör haline gelmiş olması durumun ciddiyetini de pekiştirmektedir. Dijital oyunlara gereken önemin verilmesi, olumlu etkilerinin çoğaltılması yapılması gerekilenlerin başında yer almaktadır. Kabul edilmelidir ki sokakta oynayan çoçukların yerini artık bilgisayar oyunları oynayan çocuklar almıştır. Ve bundan sonrası için yapılması gerekilenlerde de bu kabul göz önünde bulundurulmalıdır.